طی بیست وچهار ساعت روز بسیاری از ما بدون اینکه متوجه باشیم در یکی از شبکه های اجتماعی و اکثرا اینستاگرام مشغول فعالیت بوده و وقت می گذرانیم و بسیار پیش آمده لحظه ای به خودمان می آییم که مثلا نیم ساعت یا یک ساعت از زمان خود را بدون دریافت اطلاعات مشخصی همه چیز دیده ایم و به قول قدیمی ها هیچ چیزی دستمان را نگرفته، این روند که بتدیج ما را معتاد به کوتاه دیدن و سطحی رد شدن از همه چیز کرده موجب عدم توانایی تفکر عمیق و تحلیلی نسبت به موضوعات نموده و حتی حوصله درگیر شدن با موضوعات را هم از ما گرفته است.
امروزه خیلی از ما حتی متن های بیشتر از یک صفحه را حوصله نمی کنیم و یا دیدن فیلم های بلندسینمایی و فایل های سخنرانی برایمان جذاب نیست و کار به مینی سریال، داستان کوتاه، استوری، ریلز و غیره رسیده. این دریافت فوری اطلاعات و بیشتر تصویر محور، موجب شده چرخ زدن های بی هدف در شبکه های اجتماعی عادت ما شود و فناوری های که می توانست به کارکرد رسانه ها در حوزه آموزشی و اطلاع رسانی کمک نماید به نازل ترین روش و سطحی ترین آن در خدمت یک هیچ بزرگ و سرگرمی از نوع نازل آن با اسکرول کردن بی وقفه نابود گردد.
یک بی حوصله گی و عدم تمرکز که با دریافت بسیار زیاد اطلاعات کوتاه و سطحی حاصل می شود که به آن “پوسیدگی مغز[۱]” می گویند. چیزی که موجب عدم درک عمیق از اطراف می شود. «پوسیدگی مغز» به تازگی به‌عنوان کلمه سال آکسفورد برای سال ۲۰۲۴ میلادی معرفی شده است.
جالب است بدانیم در یک پیمایش که بیش از ۳۷۰۰۰ نفر برای کمک به انتخاب برنده از میان فهرست کوتاه شش کلمه ای که توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد، ناشر فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد تهیه شده بود، رأی دادند. این بررسی در پایان هر سال تقویمی، با ارایه فهرست کوتاهی از کلمات قابل توجه یا کلماتی را که در ۱۲ ماه گذشته برجسته شده اند منتشر می شود.
پوسیدگی مغز به عنوان وخیم شدن فرضی وضعیت ذهنی یا فکری یک فرد، به ویژه به عنوان نتیجه مصرف بیش از حد مطالب و بطور خاص محتوای آنلاین تعریف می شود.
انتشارات دانشگاه آکسفورد می گوید که این اصطلاح «در سال ۲۰۲۴ به عنوان اصطلاحی که برای نشان دادن نگرانی‌ها در مورد تأثیر مصرف بیش از حد محتوای آنلاین با کیفیت پایین، به‌ویژه در رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌شود، شهرت جدیدی پیدا کرد».
«کاسپر گراتول»، رئیس بخش زبان آکسفورد، گفته است: “پوسیدگی مغز یکی از خطرات زندگی مجازی و نحوه استفاده ما از اوقات فراغت را نشان می دهد. به نظر می رسد فصل جدیدی در گفتگوی فرهنگی در مورد بشریت و فناوری در حال شکل گیری است. تعجب آور نیست که بسیاری از رای دهندگان این اصطلاح را پذیرفتند و آن را به عنوان انتخاب سال ما تایید کردند.”
به هر حال کنار گذاشتن شبکه های اجتماعی با این همه جذابیت تصویری و امکانات ارتباطی و توانایی های زیاد برای شبکه سازی و تعامل بین فردی و اجتماعی و ترویجی امری سخت و غیر عملیاتی است. اما بنظر می رسد مدیریت زمان استفاده، نحوه و محتوای مصرف رسانه ای شبکه های اجتماعی، درکنار مطالعات عمیق تر و تحلیلی می تواند استفاده ازاین فضای رسانه ای را هم منطقی نماید.
[۱] brain rot
